"Και τώρα τί, κε. Πρωθυπουργέ;"

Όποιος έβλεπε τη συνέντευξη του Πρωθυπουργού στους κ.κ. Γ. Αλαφογιώργο και Π. Χαρίτο, θα σκέφτηκε: «μα καλά πώς άλλαξε η όψη του έτσι;» 

Η όψη του άλλαξε, σκλήρυνε, κατάλαβε, εκβιάστηκε, υπέκυψε, ενηλικιώθηκε.  Το πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα δεν είναι το ίδιο με το τελευταίο διάγγελμα της 3η Ιουλίου, ούτε και με τις δηλώσεις της Κυριακής του δημοψηφίσματος. Το πρόσωπο του είναι σπασμένο, κουρασμένο με τραβηγμένα χαρακτηριστικά και εκφράσεις που δείχνουν την αμηχανία του και την προσπάθεια του να εξηγήσει. Η στάση του σώματος του, υποδείκνυε τη δυσκολία της θέσης που έχει βρεθεί, υποδείκνυε τη μη πίστη του στα νέα μέτρα (φρόντισε να το πει τουλάχιστον 3 φορές στη διάρκεια της συνέντευξης), αλλά κυριότερα υποδείκνυε ότι είναι σε ένα κοστούμι που δεν μπορεί ο ίδιος να φορέσει.

Ο Αλέξης Τσίπρας πολιτικά ενηλικιώθηκε και κατάλαβε. Και είμαι σίγουρος, ότι στις αναδρομές που κάνει θα σκέφτεται διπλά αν η πορεία που ακολούθησε μέχρι την ανάληψη της Πρωθυπουργίας ήταν η ενδεδειγμένη. Αν έπρεπε να γίνει τώρα Πρωθυπουργός ή να περιμένει. Θα σκέφτεται επίσης, αν έπρεπε να ακολουθήσει αυτή την  πορεία διαπραγμάτευσης με τους εταίρους. Θα σκέφτεται αν μπορεί να μείνει Πρωθυπουργός με ένα δεξιότατο Μνημόνιο 3, που μόνο ο Άδωνης Γεωργιάδης και μερίδα (νέο) φιλελεύθερων θα ψήφιζαν με κλειστά μάτια. 

Από την ανάλυση της λεκτικής και της μη-λεκτικής επικοινωνίας του, είμαι σίγουρος με δέκα υπογραφές ότι αυτός ο Αλέξης Τσίπρας, αν μπορούσε να παρακάμψει την πίστη του στο ότι πρέπει να μείνει Πρωθυπουργός και να μην προκαλέσει αναταραχή, θα έφευγε. Δεν αντέχει αυτό το Μνημόνιο, για αυτό και δεν μπορεί να το εξηγήσει καλά και πειστικά. Γι αυτό και επικαλείται το θυμικό και προσπαθεί να μιλήσει με απλή και κατανοητή γλώσσα. Γι αυτό και τα χαρακτηριστικά του είναι σαν να έχει βγει από ταινία θρίλερ. Γιατί αυτό που έζησε την τελευταία εβδομάδα με αποκορύφωμα την προηγούμενη Κυριακή και Δευτέρα ήταν μια ταινία θρίλερ. 

Ο Πρωθυπουργός πλήρωσε σημαντικά λάθη στρατηγικής και γι αυτό θα δούμε το επόμενο διάστημα να πέφτει η δημοτικότητα του. Ήδη από τις αναλύσεις που κάνουμε στα social media, διαπιστώνουμε ότι οι followers/υποστηρικτές του μεταστρέφονται σταθερά εναντίον του. Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή, ο Αλέξης Τσίπρας εκλέχτηκε με ένα συγκεκριμένο αφήγημα: «τέλος στα Μνημόνια» και τώρα το αφήγημα άλλαξε απότομα, σκληρά, ιταμά και μη επαρκώς δικαιολογημένα σε: «Μνημόνιο»!!

 Ο Τσίπρας είναι παγιδευμένος μεταξύ αντιμνημονιακής και μνημονιακότατης ρητορείας, χωρίς να μπορεί να εξηγήσει επαρκώς τη… γέφυρα! Προσπαθεί, αλλά πλέον το πολιτικό περιβάλλον δεν είναι καν αυτό.  Το περιβάλλον τώρα είναι: «Ευρώ ή Δραχμή». Ας ετοιμαστούμε για αυτό. Οι εξελίξεις των επόμενων μηνών θα τρέχουν με βάση αυτό το μεγάλο, διαφορετικό και πολύ σκληρό στην αντιπαράθεση και στη διαχείριση με επιχειρήματα, δίπολο. 

Και τώρα τί κύριε Πρωθυπουργέ; 

Τώρα χρειάζεται πραγματικά ηρεμία μέχρι να υπογραφεί το Μνημόνιο, σειρά έχει η ενασχόληση με το εσωτερικό της χώρας και τέλος η υποχρεωτική κατάρτιση Πλάνων Διαχείρισης Εθνικών Κρίσεων. Αν δεν καταρτιστούν αυτά τα πλάνα, τότε κόψτε τις μαγκιές με όλους: με τους Γερμανούς, τους Ολλανδούς, τους Λιθουανούς, τον Γερούν και τον Σούλτς αλλά και με τους Τούρκους. Όταν ακούς τον Πρωθυπουργό της χώρας σου να λέει: «μα πώς να πάω στη δραχμή; Η χώρα δεν έχει καθόλου συναλλαγματικά αποθέματα», πρέπει να καταλάβεις ότι αυτή η χώρα μπάζει σε επίπεδο στρατηγικού σχεδιασμού από παντού! Αυτή η χώρα δεν έχει κανένα πλάνο, κανένα υπόβαθρο αντιμετώπισης εθνικών κρίσεων. Αν ο Πρωθυπουργός δουλέψει στην κατεύθυνση δημιουργίας υποδομών, τότε θα έχει κερδίσει έστω ένα στοίχημα: αυτό της εθνικής αξιοπρέπειας. Αν όχι, τότε τα πράγματα δεν θα εξελιχθούν καθόλου καλά για το λαό (πρωτίστως) και τον ίδιο.

« Γιατί πέτυχε η επικοινωνιακή στρατηγική του ΟΧΙ, στο δημοψήφισμα;»

Πέτυχε γιατί ο βασικός συντελεστής της την πήρε στα χέρια του και αυτός δεν ήταν άλλος από τον Αλέξη Τσίπρα ο οποίος αναδεικνύεται σε εξαιρετικό χειριστή της επικοινωνίας.

Αυτή είναι και η βασική θεώρηση, αλλά ας δούμε πιο αναλυτικά τα στάδια που έκριναν την επιτυχία της καμπάνιας:

1.       Υπήρξε συνεχώς η σταθερή και σκληρή γραμμή στην υπεράσπιση του ΟΧΙ, χωρίς παλινωδίες. Όταν αποφασίζεις να κάνεις δημοψήφισμα και το ανακοινώνεις, το κάνεις δεν πας μπρος-πίσω, αυτό είναι μια βασική αρχή!  

2.       Η  επαρκής επεξήγηση του γιατί να ψηφίσει ο κόσμος ΟΧΙ, έγινε το άμεσο μήνυμα της καμπάνιας. Απλό και ξεκάθαρο μήνυμα.

3.       Υπήρξε επικοινωνιακή στρατηγική διαχείρισης του δημοψηφίσματος και φάνηκε έτσι ότι η απόφαση πάρθηκε με  σχεδιασμό. Κάθε βήμα ήταν σχεδιασμένο μέρα με την μέρα με δηλώσεις στελεχών και σχετικά ήρεμες παρουσίες των Κυβερνητικών στα ΜΜΕ.

4.       Ως εκ τούτου, ο Πρωθυπουργός με τα απανωτά διαγγέλματα αφόπλιζε τα επιχειρήματα του ΝΑΙ και ιδιαίτερα τις εμφανίσεις των πρώην Πρωθυπουργών.

5.       Έτσι, η αντιπολίτευση δεν κατάφερε να φέρει το ερώτημα στα μέτρα της, δλδ., ναι ή όχι στο ευρώ. Η ρητορική της αντιπολίτευσης έπεσε στο κενό, γιατί το διακύβευμα είχε φροντίσει να το θέσει ξεκάθαρα ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας στο αρχικό διάγγελμα του, αλλά και να το επαναλαμβάνει συνεχώς.

6.       Η επικοινωνιακή αντιμετώπιση στα social media των θέσεων του ΝΑΙ ήταν σε γενικές γραμμές πιο σταθερή, τονίζοντας την εξαθλίωση από τα μνημόνια και τη φτώχεια,  χωρίς όμως  να λείψουν και όσοι κραύγαζαν και αποκαλούσαν γερμανοτσολιάδες του υπερασπιστές του ΝΑΙ. Από την άλλη οι υπερασπιστές του ΝΑΙ δεν είχαν μια κοινή (σταθερή) γραμμή επικοινωνίας εμφανίζοντας τους εαυτούς τους (σε αρκετές αναρτήσεις) υπεράνω όσων επέλεγαν να ψηφίσουν το ΟΧΙ και προσδίδοντας αρκετές φορές προσωπική βεντέτα με τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα για τον οποίο θα έστηναν κρεμάλες, ειδικά δικαστήρια κτλ. Αρκετοί παρασύρθηκαν και προσέδωσαν στους εαυτούς τους αρκετό ελιτισμό και ξερολισμό, έννοιες που δεν λένε κάτι, ειδικά στη μορφή του συγκεκριμένου δημοψηφίσματος.

7.       Η ταξικότητα (και άρα η πόλωση) που θα είχε το συγκεκριμένο δημοψήφισμα φάνηκε με το που ο Α. Τσίπρας είπε τις πρώτες λέξεις του Διαγγέλματος. Σε αυτή την ταξικότητα οι υποστηρικτές του ΝΑΙ έκαναν δυο τραγικά επικοινωνιακά λάθη: έβγαλαν στο λόγο τους υπεροχή έναντι όσων υπερασπιζόντουσαν το ΟΧΙ και άφησαν κομματικά στελέχη ειδικά της ΝΔ να αναβαπτιστούν μέσα από το δημοψήφισμα. Εξασφαλισμένη συνταγή να αποτύχεις. Όσο διάβαζα π.χ. εκφράσεις περί αληταριού/ κωλόπαιδου για τον Τσίπρα, των λάθος επιλογών που κάνουν οι φτωχοί της Λυμπεράκη, το αν συνδέεται η ορθογραφία στα Social Media με το τί θα ψηφίσει κάποιος υπονοώντας ότι αν κάποιος κάνει ορθογραφικά λάθη αυτόματα ψηφίζει και ΟΧΙ και άρα είναι εκ προοιμίου βλάκας αλλά και τα postαρίσματα του Κ. Μητσοτάκη (απανωτά γραφήματα του τι θα συμβεί σε περίπτωση επικράτησης του ΟΧΙ) αλλά και το περίφημο application του Μ. Βαρβιτσιώτη, καταλάβαινα ότι η πλάστιγγα έγερνε προς το ΟΧΙ.   

8.       Στα παραπάνω αν προσθέσουμε και την επιλογή των κεντρικών ΜΜΕ να παίξουν το παιχνίδι της προπαγάνδας, έχουμε πλήρως την εικόνα σε επίπεδο ηλεκτρονικής επικοινωνίας. Στην προπαγάνδα των ΜΜΕ, ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε κάτι έξυπνο: επέλεγε να στέλνει Κυβερνητικούς με ήπιο προφίλ που φαινομενικά «έτρωγαν το ξύλο» (πχ. Φίλης από Βορίδη), αλλά κέρδιζαν τις εντυπώσεις ανάμεσα στους υποστηρικτές του ΟΧΙ και τους αναποφάσιστους οι οποίοι ήταν αρκετοί μέχρι την τελευταία στιγμή περιμένοντας να αφουγκραστούν και να κρίνουν. Και έκριναν.

9.       Τέλος, εκεί που η επικοινωνία λειτούργησε άψογα ήταν στη διαχείριση του Φόβου. Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν εκείνο το πρόσωπο που μπόρεσε να πείσει να μην φοβάται ο κόσμος και ότι θα τα καταφέρει. Έπεισε, γιατί έκανε το δημοψήφισμα, γιατί οι Τράπεζες ήταν κλειστές, γιατί δεν έπρεπε να δημιουργηθεί πανικός. Παρόλο που οι δημοσκοπήσεις και τα στοιχήματα του εξωτερικού έδειχναν άνετη επικράτηση του ΝΑΙ, εκείνος κατάφερε να φέρει 300.000 κόσμο στο Σύνταγμα. Αυτός ο κόσμος, ήταν η επισφράγιση ότι ξέρει να απασφαλίζει επικοινωνιακά τον Φόβο. Καθαρό πρόσωπο, ήρεμος αν και κουρασμένος,  φωνή που θυμίζει Ανδρέα στο μπαλκόνι αλλά και στον λόγο του στην τηλεόραση, σταθερή ματιά και σταθερά μηνύματα. Αυτή η επικοινωνιακή διαχείριση του Φόβου που ξετύλιξε ο Τσίπρας δεν κατάφερε μόνο το να κερδίσει το Δημοψήφισμα αλλά και να τελειώσει πολιτικά τον Αντώνη Σαμαρά αλλά και να περιορίσει δραματικά το ΚΚΕ καθώς οι ψηφοφόροι του δεν ψήφισαν στην πλειοψηφία τους τη γραμμή του κόμματος.  

Κλείνοντας, να πούμε ότι η επιλογή του προεκλογικού συνθήματος με την περίφημη Ελπίδα που έρχεται, αποδεικνύεται ότι ακόμα καλά κρατεί! Και κερδίζει!

Βέβαια τώρα αρχίζουν τα δύσκολα αλλά έχω την αίσθηση ότι οι ψηφοφόροι του ΟΧΙ το γνωρίζουν! 

Άρθρο της Κέλλης Κολιγιώργα, Επικοινωνιολόγου

Το ορμητικό ΠΟΤΑΜΙ

Το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη ιδρύθηκε 3 μήνες πριν από τις Ευρωεκλογές και κατάφερε να συγκεντρώσει 378.000 ψήφους. Η ξαφνική εμφάνισή του στο προεκλογικό πολιτικό προσκήνιο προκάλεσε την περιέργεια, τον ενθουσιασμό αλλά και τη δυσπιστία των πολιτών ως προς τα κίνητρά του.  

Όμως η επικοινωνιακή στρατηγική που ακολούθησε σε συνδυασμό με την ανάγκη των πολιτών για αλλαγή κατάφεραν να αναδείξουν το Ποτάμι πέμπτη πολιτική δύναμη με ποσοστό 6,60%.

Το κύριο συστατικό της επικοινωνιακής και πολιτικής επιτυχίας του συγκεκριμένου κόμματος ήταν και είναι το πρόσωπο του ιδρυτή του. 

Ο Σταύρος Θεοδωράκης, πρώην δημοσιογράφος και νυν πολιτικός, έγινε ευρέως γνωστός μέσα από τηλεοπτικές εκπομπές πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου. Ως άνθρωπος της τηλεόρασης, γνώριζε πώς να ‘χρησιμοποιήσει’ υπέρ του την αναγνωρισιμότητά του.

Επιπλέον, η σύνθεση του ευρωψηφοδελτίου (καταξιωμένοι επιστήμονες, καθηγητές, επιτυχημένοι επαγγελματίες, ακτιβιστές, protagoνιστές, άνθρωποι με πολιτική δράση μέσω δημοσίων παρεμβάσεων και αρθρογραφίας) και ο τρόπος παρουσίασης των ονομάτων (ανακοίνωση των υποψηφίων σε δόσεις) κατάφεραν να τραβήξουν την προσοχή και το ενδιαφέρον των ΜΜΕ και των ψηφοφόρων.

Επίσης, η προεκλογική εκστρατεία βασίστηκε στη δύναμη της εικόνας, του προφορικού λόγου και στην απήχηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης χτίζοντας μια πιο άμεση σχέση με τους πολίτες. Οι πολιτικές θέσεις του κόμματος δημοσιεύονταν μέσω βίντεο κυρίως και όχι μέσω γραπτών κειμένων. 

Επιπροσθέτως, το εύστοχο επικοινωνιακά σύνθημα «Πολιτική για όλους» συνέβαλε στην ανάδειξη του κόμματος, παίζοντας διττό ρόλο. Από τη μια πλευρά, υποδήλωνε την παρουσία επαγγελματιών πολιτών και όχι επαγγελματιών πολιτικών στο ψηφοδέλτιο και από την άλλη πλευρά κατάφερε να παρουσιάσει το Ποτάμι σαν ένα καταφύγιο για τους δυσαρεστημένους πολίτες, πρόθυμο να δεχθεί τους αναποφάσιστους αλλά και όσους ψήφιζαν τις μεγάλες πολιτικές δυνάμεις.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθούμε στην επιλογή των πολιτικών σποτ. Το Ποτάμι έπαιξε το επικοινωνιακό παιχνίδι «της πρώτης φοράς» και κέρδισε, προκαλώντας χαμόγελα συμπάθειας και θύελλα αντιδράσεων, καταφέρνοντας να γίνει θέμα συζήτησης.

Δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς την επιτυχία της προεκλογικής επικοινωνιακής στρατηγικής του κόμματος.  Όμως το Ποτάμι θα κριθεί από την μετεκλογική πολιτική στρατηγική του αποσαφηνίζοντας το ιδεολογικό και πολιτικό στίγμα του. Έχει την ευκαιρία να δείξει τις προ-θέσεις του με την πενταετή θητεία των Ευρωβουλευτών του και την πιθανή συμμετοχή του στις Εθνικές εκλογές.

Το Ποτάμι διαθέτει τη γοητεία του καινούριου καθώς δεν έχει πολιτικό παρελθόν. Θα πρέπει, λοιπόν, να αποδείξει ότι δεν είναι επικοινωνιακό φαινόμενο αλλά πολιτικό φαινόμενο. Θα τα καταφέρει; 

ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ και η επικοινωνία του

Το κόμμα του Σταύρου Θεοδωράκη ήρθε για να μείνει ή θα έχει την τύχη της ΔΗΜΑΡ/ΑΝΕΛ/ΛΑΟΣ; 

Είναι πυροτέχνημα που έκανε τη λάμψη του στις πρόσφατες ευρωεκλογές ή θα καταφέρει να μπει και στην Βουλή; 

Πού ανήκει στην Κεντροαριστερά, στην Κεντροδεξιά ή στους Φιλελεύθερους; 

Πολλά τα ερωτήματα που τέθηκαν πριν τις ευρωεκλογές και ακόμα κάποια περιμένουν απαντήσεις μέχρι και τις επικείμενες Εθνικές εκλογές.  

Πολλοί, θεωρούν ότι ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ είχε νεφελώδη επικοινωνιακή στρατηγική και δεν ξεκαθάρισε το στίγμα του.

Κι όμως! ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ είχε ξεκάθαρη επικοινωνιακή στρατηγική και του βγήκε 101%! Περίπου 400.000 ψήφοι σε λιγότερο από 3 μήνες, δεν το λες και αποτυχία.

Πώς το πέτυχε λοιπόν; Επενδύοντας:

Στο πρόσωπο του Σταύρου Θεοδωράκη με όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της εικόνας του και της ξεκάθαρης θέσης του: «φεύγω από τη δημοσιογραφία και η δουλειά μου τώρα είναι η πολιτική». Τοποθετήθηκε όπως έπρεπε απέναντι στους πολίτες. Δεν πάτησε σε δυο βάρκες, αλλά ξεκαθάρισε τη στάση του από την αρχή. Ας μην ξεχνάμε ότι οι πολίτες εμπιστεύονται ακόμα τους πολιτικούς που ως κύριο επάγγελμά τους είναι η πολιτική και όχι κάτι άλλο και η πολιτική μαζί.

Στην κεφαλαιοποίηση της δημοσιογραφικής πορείας του Σ. Θεοδωράκη μέσα από τους Πρωταγωνιστές. Πρόσωπα της καθημερινής πάλης που έψαχναν και αναζητούσαν μια νέα πολιτική έκφραση, που εξέφραζαν τις αγωνίες τους, τις ελπίδες και τα όνειρα τους. Οι ιστορίες των Πρωταγωνιστών στην Πραγματικότητα.

Σε πρόσωπα πολιτικά άφθαρτα και όχι πολιτικούς γυρολόγους (με κομματική προέλευση, ναι), με έργο και επαγγελματική πορεία, με προτάσεις και λόγο.  

Σε θέσεις που δεν δήλωναν το πολιτικό προφανές, δλδ. «ανήκω στο Κέντρο και η ταυτότητα μου είναι αυτή», αλλά «αν εκλεγώ θα συζητήσω με όλες τις δυνάμεις στην Ευρωβουλή και μετά θα αποφασίσω», δηλώνοντας έτσι ότι τίποτα στην πολιτική δεν είναι σταθερό-θέσφατο αλλά υπό διαμόρφωση. ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ δεν έδειξε, από την αρχή βόλεμα αλλά διαπραγμάτευση και μετά απόφαση.

Στην below the line έννοια του «τρίτου πόλου» μεταξύ ΝΔ/ΕΛΙΑ και ΣΥΡΙΖΑ, που μετά τις πρόσφατες εκλογές ο Στ. Θεοδωράκης εξέφρασε ανοιχτά. Το καινούριο που χτιζόταν επικοινωνιακά από ανθρώπους που δεν έχουν ανάγκη την πολιτική για να επιβιώσουν, κατάφερε να μετουσιωθεί σε ποσοστό και άρα να δείξει ότι κάτι καινούριο έρχεται να εισχωρήσει στο πολιτικό σύστημα που ίσως καταφέρει και να μείνει.

Στην επιλογή συγκεκριμένης ομάδας που εμφανιζόταν στα ΜΜΕ και διαμόρφωνε εικόνα στα social media. Ομάδα κατάλληλα εκπαιδευμένη να χειρίζεται, να διαμορφώνει, να εκτελεί.

Στην ήπια αντιμετώπιση της όποιας κριτικής δέχθηκε ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ και ο Στ. Θεοδωράκης από τα ΜΜΕ και στην επιλογή της μη εμπλοκής.

Σε μια ήπια και με χρονικό προγραμματισμό επικοινωνιακή στρατηγική στην ανακοίνωση των ονομάτων που αποτέλεσαν το ευρωψηφοδέλτιο με στόχο τη σταδιακή εξοικείωση με τα πρόσωπα.

Τέλος, σε μια πολιτική επικοινωνία που χαρακτηρίστηκε από απλότητα, σεμνότητα, φιλικότητα, σαφήνεια, φρεσκάδα (ναι, φρεσκάδα ήταν και η πρώτη φορά του spot!), απουσία μεγαλοστομιών, κορόνων και βαρύγδουπων θέσεων επί παντός επιστητού. 

ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ, λοιπόν, είχε ξεκάθαρη επικοινωνιακή στρατηγική στις πρόσφατες εκλογές. Και όποιος δεν το έβλεπε ή έκανε πώς δεν το έβλεπε, δύο τινά συνέβαιναν: ή δεν έλεγε την αλήθεια ή φοβόταν να την παραδεχτεί.