"Η ζωή είναι μικρή για να είναι θλιβερή".

Οι επικριτές και οι υποστηριχτές του Πέτρου Κωστόπουλου, είναι πολλοί και πολλά ακούγονται αλλά και λέγονται.
Δεν μπαίνω σε καμμία από τις δύο ομάδες. Παραθέτω αυτό το κείμενο γιατί συμφωνώ μέχρι κεραίας στις παρακάτω εκφράσεις του: "Ναι, έκανα μαλακίες, αλλά το πάλεψα ως το τέλος – με ότι είχα και δεν είχα...Πάτησα σχεδόν τα 60 αλλά επιμένω: Η ζωή είναι μικρή για να είναι θλιβερή." Με αυτά συμφωνώ.

"Φτάνει μια μέρα, στη ζωή κάθε άντρα, η στιγμή του απολογισμού. Τώρα είναι η δική μου. Είναι πια προφανές ότι η ΙΜΑΚΟ δεν μπορεί να συνεχίσει κατ’ οποιονδήποτε τρόπο να λειτουργεί όπως συνέβαινε επί 17 συναπτά έτη. Αυτό σημαίνει ότι εγώ απέτυχα – έστω κι αν οι συνθήκες που επικρατούν στο χώρο του Τύπου είναι “δολοφονικές”. Ο τζίρος των περιοδικών έχει πέσει μέσα σε τέσσερα χρόνια από 70% έως 90%, ενώ στα ραδιόφωνα οι ζημιές αγγίζουν το 60%. Από το 2008 που ξεκίνησε η κρίση προσπάθησα με όλους τους τρόπους να κρατήσω την ΙΜΑΚΟ ζωντανή. Ακόμα και στους χειρότερους εφιάλτες μου δεν μπορούσα να φανταστώ ότι η εξέλιξη στην οικονομία και ειδικά στον Τύπο θα ήταν τόσο άσχημη, τόσο άγρια.

Επί τέσσερα συναπτά έτη προσπάθησα με όλους τους τρόπους να κρατήσω ζωντανό το μαγαζί επενδύοντας ότι είχα και δεν είχα σε ψυχικό, σωματικό και οικονομικό δυναμικό. Διαψεύστηκα. Στην προσπάθεια μου αυτή επένδυσα ότι είχα και δεν είχα σε κινητό ή ρευστό στην εταιρεία. Τη “γέννησα”, και ο θάνατός της σήμερα ισοδυναμεί με το θάνατο ενός παιδιού μου. Με το θάνατο του μέλλοντός μου. Γνωρίζω πολύ καλά ότι η ανθρωποφαγία που υφίσταμαι αυτές τις ημέρες έχει τις ρίζες της σε άλλες αιτίες. Όλα όσα διαβάζω πια  ξεπερνούν και την πιο αρρωστημένη φαντασία. Όταν φτάνουμε στο σημείο να υποθέσουμε ότι το ΚΛΙΚ ή το Nitro, δύο και μόνο περιοδικά, είναι αυτά που προκάλεσαν την καθίζηση της χώρας, τότε αντιλαμβάνεσαι ότι έχεις μεταμορφωθεί στο εξιλαστήριο θύμα μιας στρεβλής κατάστασης!

Δεν ήταν οι Υπουργοί Οικονομικών που μιλούσαν για το χρηματιστήριο, δεν ήταν οι τραπεζίτες που διέβλεπαν μια διαρκή άνοδο, δεν ήταν οι οικονομικές εφημερίδες που πόνταραν σε ψόφια “γκανιάν”, δεν ήταν τα μεγάλα συγκροτήματα των οποίων οι ναυαρχίδες πόνταραν στη διαρκή ανάπτυξη και στο διαρκές κέρδος. Δεν θέλω να αποποιηθώ των ευθυνών μου, αλλά θεωρώ αστείο  να υποθέσει κανείς ότι την καταναλωτική, τη χρηματιστηριακή και την επενδυτική Ελλάδα την καθόριζε ένα και μόνο περιοδικό του “βλάχου” Κωστόπουλου! Θα ήταν εντυπωσιακό να διαθέτουν τόση δύναμη τα προϊόντα μου, αλλά οι αναγνώστες μου έχω την αίσθηση, αγαπητοί, ότι δεν φτάνουν ούτε για τα κόλλυβα σε μια χώρα 10.000.000 ανθρώπων. Δεν λέω, βέβαια, άλλα συγκροτήματα προμόταραν το “lifestyle” Porsche, Franck Muller και Hermes, αλλά να με συγχωράτε δεν ήμουν εγώ αυτός. Το “ΚΛΙΚ” στα ντουζένια του θεωρούταν ένα προϊόν του ελληνικού περιθωρίου. Οι παλιότεροι θα το θυμούνται καλά.

Το 1995 έπειτα από μια διαφωνία με το αφεντικό μου, τον Άρη Τερζόπουλο, αποφάσισα με “συμπαίκτες” τους επιχειρηματίες κ. Μαρινόπουλο και κ. Ιωάννου να δημιουργήσουμε την ΙΜΑΚΟ. Ο καθένας μας κατείχε το 33% και όχι δεν μας βοήθησε το ΠΑΣΟΚ, όπως διατείνονται κάποιοι κρετίνοι εδώ και χρόνια. Διότι το ΠΑΣΟΚ ενδιαφερόταν αποκλειστικά για τον mainstream πολιτικό Τύπο (ενίοτε και τον περιθωριακό), που έφτιαχνε τα πρωτοσέλιδα στα περίπτερα.

Είμαι περήφανος (και σίγουρα αρκετά μαλάκας) που ποτέ δεν πήρα παρά πενταροδεκάρες από τις κρατικές διαφημίσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, όπως όλος ο περιοδικός Τύπος και όλα τα μουσικά ραδιόφωνα. Κάμποσες εφημερίδες της πλάκας, καρπώνονταν 50 φορές περισσότερα από την κρατική διαφήμιση απ’ ότι ένα συγκρότημα με 1.500.000 αναγνώστες ή ακροατές. Άλλωστε αυτά περιέχονται σε διαρκείς διαμαρτυρίες τόσο των μουσικών ραδιοφώνων όσο και των περιοδικών όχι μόνο των δικών μου, αλλά του συνόλου της Ελλάδας. Οι συνάδερφοι ξέρουν για ποιο πράγμα μιλάω και ας έχουν σωπάσει πια. Η διαπλοκή διαδραματιζόταν στους τίτλους που κρέμονταν στα περίπτερα.

Για να επιστρέψω, όμως, στο κυρίως θέμα θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι προκειμένου να επιβιώσει η ΙΜΑΚΟ προσέφερα τα τελευταία τέσσερα χρόνια όλη την ακίνητη και κινητή περιουσία μου, ακόμα και αυτή που αποκτήθηκε πριν καν ιδρύσω την ΙΜΑΚΟ.  Μιλάω για 32 χρόνια δουλειάς, τα οποία  εκποιήθηκαν είτε με χρέη σε τράπεζες με αντίτιμο την ακίνητη περιουσία, είτε με απ’ ευθείας καταθέσεις όχι μόνο δικές μου, αλλά και συγγενικών μου προσώπων. Νομίζω ότι λίγοι επιχειρηματίες σε αυτό τον τόπο μπορούν να ισχυριστούν το ίδιο. Ότι δηλαδή έβαλαν ό, τι είχαν και δεν είχαν για να ζήσει το μαγαζί τους. Τα λέω όλα αυτά επειδή εσχάτως διαβάζω “τέρατα” και διαπιστώνω έναν αδιανόητο κανιβαλισμό εις βάρους μου. Καλώ τον οποιονδήποτε να του παρέχω οποιαδήποτε διευκόλυνση να διαπιστώσει το αληθές των λεγομένων μου. Ας έρθει ακόμα και ο ανώνυμος κομπλεξικός ενός blog που στο βωμό της ανέξοδης λασπολογίας ικανοποιεί τα πιο άγρια ένστικτά του.

Η οικονομική πολιτική που ακολούθησαν τα δύο μεγάλα κόμματα (ΝΔ και ΠΑΣΟΚ), τα τελευταία χρόνια, διέλυσαν την οικονομική ζωή της Ελλάδας πνίγοντας τα εισοδήματα των μικρομεσαίων στρωμάτων. Αποτέλεσμα; Οδήγησαν τον Τύπο όχι απλώς σε κρίση αλλά σε κραχ, σαν και αυτό της Αμερικής της δεκαετίας του ’30. Μάλιστα, θαυμάζω τους συναδέρφους και ανταγωνιστές μου που κρατιούνται ακόμα ζωντανοί, αλλά είμαι περίεργος να δω για πόσο θα αντέξουν τελικά. Το λέω με πλήρη επίγνωση των ευθυνών μου. Διότι, είχαμε παράλογους, απίστευτους για τους κανονικούς εργαζόμενους, μισθούς και τεράστιο προσωπικό για αυτό που μπορούσαμε να παράγουμε. Ναι, ήταν μια φούσκα. Έχετε δίκιο. Η έκρηξη των media στη δεκαετία του ’90 οδήγησε σε σχιζοφρενικά κόστη όλους μας. Η ΙΜΑΚΟ έφτασε να έχει 550 υπαλλήλους και μισθολόγιο 15 εκ. ευρώ το χρόνο! Και μιλάμε για μια μικρομεσαία εταιρεία… Αποδείχθηκε τελικά ότι η πραγματικότητα ήταν πιο  σκληρή. Με το που έσκασε η κρίση το πρώτο πράγμα που έκοψε κάθε επιχείρηση ήταν η διαφήμιση ενώ πολλοί συμπατριώτες μας έκοψαν τα περιοδικά, γιατί τα δύο και τα τρία ευρώ κατέληξαν να είναι πολυτέλεια. Φυσικά είχαμε και εμείς ευθύνες. Ως ύλη μιλάω…

Παρόλα αυτά αισθάνομαι πραγματικά περήφανος που διέθεσα ότι είχα και δεν είχα για την επιβίωση της ΙΜΑΚΟ. Πολλοί μου έλεγαν ότι είμαι μαλάκας, αλλά προτίμησα να ακολουθήσω αυτούς που μου έλεγαν “βάλ’τα όλα, κέρδισε χρόνο, όλα μπορεί να γυρίσουν”. Δεν γύρισε τίποτα. Αντιθέτως το 2012 ξεκίνησε με εισπράξεις που δεν έφταναν ούτε στο 15% των εισπράξεων του 2009! Και δεν ήταν μόνο αυτό. Στην ΙΜΑΚΟ οφείλονται από πελάτες 7-8 εκ. ευρώ. Από ανθρώπους που δεν πλήρωσαν όσα όφειλαν, ποσό  περίπου ίσο με αυτό που οφείλει σήμερα η ΙΜΑΚΟ στους πελάτες της. Ουδείς φυσικά ασχολήθηκε με αυτούς που μας εβαλαν τα φέσια, γιατί προφανώς τα ονόματά τους δεν πουλούσαν στον Τύπο. Έτσι γίνεται πάντα. Ο γνωστός μαλάκας την πληρώνει. Οι ανώνυμοι αναφέρονται ως οι “καημένοι” που τους έπληξε η κρίση.

Επίσης, μεγάλη κουβέντα γίνεται για το αν το τέλος της ΙΜΑΚΟ οφείλεται στο τέλος του “lifestyle”. Πολύ διασκεδαστικό το βρίσκω. Αν η “Ελευθεροτυπία”, το Alter, ο “Κόσμος του  Επενδυτή” και δεν ξέρω εγώ τι άλλο που προηγήθηκε ήταν lifestyle, τότε είμαι πολύ χαρούμενος για την επιρροή που είχα. Δυστυχώς όμως αυτά είναι γελοιότητες κάποιων κομπλεξικών ανθρώπων οι οποίοι δεν ενδιαφέρθηκαν για το lifestyle που οι ίδιοι ζούσαν, αλλά αντιθέτως ενδιαφέρθηκαν για τον μαλάκα, τον παλιάνθρωπο “βλάχο” που ήρθε από το Βόλο και έφτιαξε ξαφνικά συγκρότημα Τύπου. Με τρώει το χέρι μου, αλλά δεν θα γράψω για το ποιοι έχουν Porsche και τις κυκλοφορούν. Ή τέλος πάντων ποιοι σας δουλεύουν ψιλό γαζί με πρόσκαιρες ηθικολογίες. Το σίγουρο είναι ότι το δαιμονοποιημένο “lifestyle” δεν μπορούσε να συμμετάσχει στη διαπλοκή. Άντε το πολύ, πολύ να είχε πρώτο τραπέζι πίστα σε καμιά Βίσση και κανένα Ρουβά και να μην πλήρωνε τίποτα στο τέλος. Κι αυτό γιατί είτε το χάριζε ο καλλιτέχνης, είτε ο μαγαζάτορας που διαφημιζόταν δωρεάν στα έντυπα του εκάστοτε εκδότη. Δεν κάνει πολύ φθηνό για διαπλοκή; Βέβαια παρότι δημιούργησα τέσσερις ραδιοφωνικούς σταθμούς που παίζουν από βαριά λαϊκά μέχρι hip hop, συν, αν θυμάμαι καλά, 16 περιοδικά σαν και αυτά που έχει ο Λαμπράκης, ο Μπόμπολας, ο Λυμπέρης ή ο Φιλιππόπουλο, στο τέλος της μέρας ο υπεύθυνος της κατάστασης είμαι εγώ. Τι να πω. Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος. Νιονιό εννοώ…

Τον τελευταίο καιρό προσπάθησαν να εκποιήσω όσο, όσο -μέσα στην ανάγκη και την κρίση- περιουσιακά στοιχεία στα οποία ο νόμος μου επέβαλλε να πληρώσω το αντίτιμο απ’ ευθείας στους εργαζομένους. Δαπάνησα εκατοντάδες ώρες για να κλείσω συμφωνίες, έτσι ώστε να καλυφθεί το προσωπικό – όλοι αυτοί που δούλεψα μαζί τους. Όχι μόνο με αποζημιώσεις, αλλά και με νέες δουλειές, νέες θέσεις εργασίας σε άλλα γκρουπ. Έχουν ήδη γραφτεί στον Τύπο τα περισσότερα. Δυστυχώς τα “κοράκια” πρόλαβαν δικαστικά να ανασχέσουν αυτές τις αποφάσεις. Έφτασαν στο σημείο να μπουκάρουν για να πάρουν ότι υπήρχε κινητό και ακίνητο μέσα στο μαγαζί αγνοώντας στην πραγματικότητα ότι οποιαδήποτε εκποίηση περιουσιακού στοιχείου της ΙΜΑΚΟ έπρεπε να πάει στους εργαζομένους και αν περίσσευε κάτι σε άλλους, μιας και έχω ικανοποιήσει πλήρως τις υποχρεώσεις της ΙΜΑΚΟ προς το δημόσιο.

Αυτό που έχω να δηλώσω πια είναι ότι, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση μέσα στην περιδίνηση της κρίσης, κατά βάση αισθάνομαι υπεύθυνος μόνο στους συνεργάτες μου. Τους ανθρώπους που δούλεψαν για να κρατήσουν την εταιρεία ζωντανή. Σε αυτούς που συμπαραστάθηκαν στις δυσκολότερες στιγμές της ΙΜΑΚΟ και έδωσαν ότι μπορούσαν για να μείνει το μαγαζί ανοιχτό. Οι εταιρείες Τύπου στηρίζονται στους ανθρώπους τους, όχι αναγκαστικά σε όλους, αλλά στους περισσότερους από αυτούς. Έστω κι αν  η ΙΜΑΚΟ, όπως και εγώ προσωπικά, έχει πέσει ουκ ολίγες φορές θύμα “συνεργατών” που επωφελήθηκαν τα μέγιστα – για να το πω ευγενικά. Όμως ακόμα και αυτό είναι αποκλειστικά δική μου ευθύνη. Δική μου αποτυχία. Το να θέλεις να είσαι δημιουργικός δεν σου επιτρέπει σε καμία περίπτωση σαν επιχειρηματίας να αγνοήσεις το καθημερινό οικονομικό γίγνεσθαι. Ας πούμε οι φωτογραφήσεις που κόστιζαν 3,5 εκ. ευρώ  το χρόνο κοστίζουν σήμερα 500.000 ευρώ! Δεν μπορώ να κατηγορήσω κανέναν για αυτό. Κανέναν πέρα από τον εαυτό μου. Πιστεύω ότι έκανα μια σειρά “ανακαλύψεων” που βοήθησαν πολύ κόσμο να μπει σε αυτή τη δουλειά, όμως, σε καμιά περίπτωση και δεν ζητάω από κανέναν να με συγχωρήσει για το ότι οικονομικά δεν τα κατάφερα, έστω κι αν η κρίση την οποία ζούμε θα φέρει σε αδιέξοδο το 70% των media στη χώρα μας.

Εκείνο που έχει ουσία να πω, για να κλείσω αυτό το κείμενο, είναι ότι θέλω να προσφέρω στους εργαζομένους οποιονδήποτε τίτλο περιοδικού μπορεί να πωληθεί και οποιοδήποτε κινητό ή ακίνητο στοιχείο το οποίο μπορεί να τους αποφέρει αποζημίωση για όλα όσα έχουν προσφέρει στην εταιρεία. Επίσης δηλώνω σε οποιοδήποτε τσογλάνι ισχυρίζεται ότι έχω λογαριασμούς στο εξωτερικό να το ψάξει, να το καταγγείλει και να το αναφέρει. Θα τον βοηθήσω να βρει την αλήθεια. Κουράστηκα να ακούω ψέματα και ασυναρτησίες.

Εγώ φαλίρισα προσωπικά. Δεν μου ανήκει τίποτα από αυτά που έχτισα έπειτα από 32 χρόνια δουλειάς. Ούτε σπίτια (ναι, μου τα παίρνουν), ούτε χρήματα. Δεν ψάχνω για κατανόηση, γιατί ο Τύπος στην Ελλάδα έχει καταλήξει να είναι ανθρωποφαγικός. Αυτοί που χρωστάνε έξι μήνες στους εργαζομένους καταγγέλλουν αυτούς που χρωστάνε τρεις. Δεν έχω να απολογηθώ για τίποτα άλλο, πέρα από το ότι λυπάμαι που δεν έχω καταφέρει μαζί με τα άλλα να ξεπληρώσω τους ανθρώπους που δούλευαν για μένα και πιστεύω ότι τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας περισσεύουν  για να γίνει αυτό. Δεν το χρωστάω μόνο σε αυτούς, αλλά και σε εμένα. Γιατί έμαθα ένα πράγμα από τον μακαρίτη τον πατέρα μου. Να είμαι αξιοπρεπής ακόμα και όταν όλοι θέλουν να με φάνε ζωντανό. Στη μνήμη του θα το παλέψω μέχρι τέλους.

Λένε συνήθως ότι δεν έχει σημασία αν πέσεις, σημασία έχει να μπορείς να ξανασηκωθείς. Ξέρω ότι αυτή είναι μια ωραία φράση, αλλά κομματάκι  δύσκολη στην εφαρμογή της, ιδιαίτερα όταν ζεις σε καθεστώς κλινικής κατάθλιψης επί 12 μήνες. Όμως, αυτό είναι που θέλω να κάνω αυτή τη στιγμή  αποζημιώνοντας όσους χάνουν από εμένα – χωρίς να σκέφτομαι αυτούς που μου έχουν κάνει τη ζημιά. Πλέον η μόνη δουλειά που έχω είναι αυτή της τηλεόρασης. Πριν βγω στον αέρα εδώ και 11 μήνες χτυπάω το κεφάλι μου στον τοίχο μέσα στο καμαρίνι και μετά βγαίνω έξω χαζογελώντας. Κάποιοι το εκλαμβάνουν ως σταρχιδισμό. Δεν έχουν ιδέα τι νιώθω. Βλέπω μάλιστα ότι θέλουν να μου κόψουν και αυτή τη δουλειά, το μοναδικό πλέον εισόδημα για την οικογένεια και τα παιδιά μου. Αγνοούν ότι τα έσοδα από τις εκπομπές μου στον ALPHA πήγαν όλα στην ΙΜΑΚΟ. Ελέγξιμο και αυτό για όποιον θέλει.

Όμως, δεν μου αρέσει καθόλου αυτό το συγκινησιακό, κλαψομούνικο στυλ –  που θα έλεγαν και τα φιλαράκια μου. Δεν μου πάει και δεν το έκανα ποτέ. Ξέρω θα ταλαιπωρηθώ για πολλά χρόνια, αλλά κάπου εδώ θα χρησιμοποιήσω τη χολιγουντιανή ατάκα ενός “λαϊκού” τύπου. “I’ll be back” έλεγε ο Άρνι, το ίδιο λέω και γω. Έτσι θέλω να πιστεύω. Μόνο που πια δεν θα είμαι τόσο αφελής…

ΥΓ.1: Για τον μαλάκα που έγραφε ότι έχω Bentley (σιγά μην έχω και ιδιωτικό αεροπλάνο), τι να πω…

ΥΓ.2: Αν ευχαριστώ κάποιον σε αυτές τις δύσκολες ώρες είναι τη γυναίκα μου που κάθεται σαν βράχος δίπλα μου. Όλοι σου λένε στα κρίσιμα ότι η υγεία μετράει και το να είσαι καλά. Βέβαια όσοι ήταν στον Τιτανικό είχαν υγεία, τύχη δεν είχαν. Δεν γκρινιάζω, όμως, γιατί η ζωή μου φέρθηκε καλά. Μέχρι σήμερα… Άλλωστε, τι να πω εγώ όταν υπάρχουν πια πολλοί συνάνθρωποί μας που ζουν κάτω από το “μηδέν”. Είναι η Ελλάδα του 2012. Κουράγιο…

ΥΓ.3: Πολύ διασκεδάζω με όλους αυτούς που για χρόνια δούλευαν στην ΙΜΑΚΟ, πληρωνόντουσαν πλουσιοπάροχα και φυσικά πριν από την ώρα τους και πλέον στάζουν χολή σε κάθε ευκαιρία. Είναι το καλύτερο μάθημα που μπορώ να πάρω για το μέλλον. Ειλικρινά τους ευχαριστώ.

ΥΓ.4: Πάτησα σχεδόν τα 60 αλλά επιμένω: Η ζωή είναι μικρή για να είναι θλιβερή. Θα τα ξαναπούμε…"

Επιτυχία στο ξεκίνημα μιας επιχείρησης.

O Τάκης Κιουσόπουλος, Communication Consultant και μια από τις σημαντικότερες μορφές στην εγχώρια αγορά διαφήμισης, κατευθύνει προς την επιτυχία τους επίδοξους επιχειρηματίες. 

Χτες βράδυ σερφάροντας στο Ίντερνετ έπεσα τυχαία σε μια συνέντευξη της φημισμένης μεσίτριας ακινήτων Μπάρμπαρα  Κόρκοραν, που άφησε τη σφραγίδα της έντονα στη Νέα Υόρκη, αφού και σήμερα το όνομα Corcoran κυριαρχεί σε ότι έχει σχέση με ακίνητα. The real estate baroness of New York. H  κυρία Κόρκοραν έλεγε μεταξύ άλλων στη συνέντευξη ότι ξεκίνησε το μεσιτικό της γραφείο με το φίλο και συνέταιρό της και μια γραμματέα. Ο φίλος της ερωτεύτηκε τη γραμματέα και την παντρεύτηκε. Με τον χωρισμό και τη διάλυση της συνεργασίας, της άφησε χίλια δολάρια, που ήταν όλο το κεφάλαιο της εταιρίας. Εικοσιπέντε χρόνια μετά, η επιχείρηση πουλήθηκα για 66 εκατομμύρια δολάρια και η κ. Κόρκοραν συνεχίζει τη ζωή της σαν περιζήτητη ομιλήτρια σε συνέδρια, δίνει συχνά συνεντεύξεις και δραστηριοποιείται σαν venture capitalist, παρέχοντας βοήθεια και χρήματα σε νέους με ενδιαφέρουσες επιχειρηματικές ιδέες.

«Μα υπάρχουν πολλές Κόρκοραν;», θα ρωτήσετε. Ναι, σας διαβεβαιώ και πολλοί και πολλές. Στην Ελλάδα; Ναι, και στην Ελλάδα, βέβαια τηρουμένων των αναλογιών, ως προς τα ποσά επειδή η αγορά εδώ είναι μικρότερη.

Για να μη μιλάω γενικά θα ήθελα να σας μεταφέρω τη δική μου προσωπική εμπειρία από την επιχειρηματική μου ενασχόληση, σε μικρά μεγέθη βέβαια, με εταιρίες στο χώρο της διαφήμισης και της εμπορικής επικοινωνίας. Στη διάρκεια του εργασιακού βίου – εδώ και 3 χρόνια έχω αποσυρθεί από την ενεργό δράση – ξεκίνησα συνολικά, σε διάφορες περιόδους, 10 νέες επιχειρήσεις, 8 στις 10 ήταν Ανώνυμες Εταιρίες, τις περισσότερες με τη συνεργασία ή υποστήριξη της Adel Saatchi & Saatchi, στην οποία ήμουν ο CEO επί 28 χρόνια. Δύο από αυτές τις επιχειρήσεις απέτυχαν πλήρως και έκλεισαν. Τα κεφάλαιά τους και κάποια επιπλέον λεφτά χάθηκαν. Τέσσερις επιχειρήσεις πουλήθηκαν και στη συνέχεια έκλεισαν στα χέρια των νέων ιδιοκτητών. Οι υπόλοιπες τέσσερις πουλήθηκαν και παραμένουν δραστήριες και ανταγωνιστικές, μέσα στο δύσκολο περιβάλλον που σήμερα βιώνουμε.

Όλες αυτές οι εταιρίες ήταν στο χώρο των υπηρεσιών. Αυτό σημαίνει σχετικά χαμηλό κόστος εισόδου και μεγάλες απαιτήσεις ταλέντου και σκληρής δουλειάς. Στη διαδρομή της εξέλιξης αυτών των εταιριών, γνώρισα και συνεργάστηκα με καταπληκτικούς ανθρώπους, τους οποίους είχα επιλέξει εγώ και οι οποίοι μου χάρισαν πολύτιμες εμπειρίες. Μοιραστήκαμε χαρές και λύπες, επιτυχίες και αποτυχίες, ευκαιρίες και παγίδες. Υπέροχες συνεργασίες αλλά και άδικες συμπεριφορές. Πήρα και έδωσα πολλά στον καθένα ξεχωριστά. Στο τέλος έμαθα κάτι παραπάνω από ό,τι ήξερα προηγουμένως.

Παράλληλα, όλα αυτά τα χρόνια, διευθύνοντας μια μεγάλη διαφημιστική εταιρία και όντας μαχόμενος διαφημιστής, λειτουργούσα σαν διαφημιστικός σύμβουλος και είχα το προνόμιο να συνεργαστώ με δεκάδες εταιρίες του Fortune 500 καθώς και με εκλεκτές, μεγάλες και επιτυχημένες Ελληνικές εταιρίες, όπως και με εκατοντάδες μικρότερες, περιλαμβανομένων και των προμηθευτών ή συνεργατών της εταιρίας μας.

Αυτά όλα, καθώς και τα ταξίδια και οι συνεργασίες μου σε μεγάλα οικονομικά κέντρα του κόσμου, η βαθιά γνώση κάποιων θεμάτων, μου δίνουν την άδεια να επικοινωνήσω με κάθε νέο που θέλει να ξεκινήσει μια νέα επιχείρηση και να του πω την άποψή μου για την επιτυχία. Διευκρινίζω ότι λέγοντας κάθε νέο εννοώ όχι μόνο στην ηλικία αλλά και σε κάθε νέο στην καρδιά, ασχέτως της ηλικίας.
Να σημειώσω ακόμη ότι η κύρια ελπίδα για ανάταξη της ελληνικής οικονομίας, για μείωση της ανεργίας και ροή του χρήματος είναι οι νέες μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις που θα δημιουργηθούν από καινούργιους επιχειρηματίες, κάθε ηλικίας, οι οποίοι θα δείξουν εφευρετικότητα και εξωστρέφεια. Αρκετές πιτσαρίες, ταβέρνες και καφέ έχουμε. Προχωράμε στην επόμενη φάση, την παραγωγή χρήσιμων προϊόντων και ωφέλιμων υπηρεσιών.

Με τη σκέψη προς τους νέους, ας κάνω εδώ μια παρένθεση. Άκουγα συχνά στο παρελθόν ότι ο μόνος τρόπος να κατακτήσεις τη ζωή στην Ελλάδα είναι να έχει η οικογένειά σου χρήματα, γνωριμίες και διασυνδέσεις. Ακόμη ότι είναι έξυπνο να συνεχίσεις το επάγγελμα του πατέρα ή να αναλάβεις την οικογενειακή επιχείρηση, συχνά μαζί με άλλους εξ αίματος ή αγχιστείας συγγενείς. Παρότι υπάρχει κάποια αλήθεια στα παραπάνω, είναι επίσης αλήθεια ότι σπάνια ένας γιατρός, δικηγόρος, πολιτικός στρατιωτικός, δημοσιογράφος ή καθηγητής πανεπιστημίου είναι πιο πετυχημένος από τον πατέρα του, ο οποίος είχε ξεκινήσει από το μηδέν. Ως προς δε τις επιχειρήσεις, βλέπω να ισχύει σε μεγάλο βαθμό η ρήση ότι η πρώτη γενιά δημιουργεί, η δεύτερη συντηρεί και η τρίτη κλείνει την επιχείρηση. Υπάρχουν αξιόλογες εξαιρέσεις, που για το λόγο αυτό είναι αξιοθαύμαστες και οι ιδιοκτήτες αξιέπαινοι, μήπως όμως απλά επιβεβαιώνουν σαν εξαιρέσεις τον κανόνα;
Το μήνυμα που θέλω να δώσω στους νέους είναι ότι κι αν ακόμα δεν έχει η οικογένειά σου λεφτά, διασυνδέσεις, γνωριμίες, μπορείς να πετύχεις, σε ό,τι επάγγελμα διαλέξεις σωστά και σε ό,τι επιχείρηση ξεκινήσεις και συνεχίσεις σωστά. Το σωστά είναι η λέξη κλειδί.

Ο στόχος του άρθρου αυτού είναι να δώσω κατευθύνσεις σε κάθε επίδοξο επιχειρηματία, συμβουλές δοκιμασμένες στην πραγματικότητα της ζωής, που πιστεύω ότι θα βοηθήσουν κάθε άνθρωπο που σκέπτεται να ξεκινήσει μια επιχείρηση.

12 συμβουλές για επιτυχία σε μια επιχείρηση 1. Σκέψου το μέλλον, τι θα συμβεί, πώς θα διαμορφωθεί το κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον σε σχέση με τη δουλειά που θέλεις να κάνεις. Το μέλλον πρέπει να το δεις από πολλές σκοπιές. Υπάρχει το πιθανό μέλλον (οι υποθέσεις που θα κάνεις για την κοινωνία και την οικονομία, τις καταναλωτικές τάσεις, κλπ), υπάρχει το μέλλον έκπληξη, the Black Swan, (τα καλύτερα ή τα χειρότερα πράγματα που μπορεί να συμβούν), υπάρχει το επιθυμητό μέλλον (το όνειρο, το όραμα που έχεις), υπάρχει το σχεδιασμένο μέλλον (η στρατηγική που έχεις καταρτίσει και θέλεις να εκτελέσεις). Όλες  αυτές οι σκέψεις θα σε βοηθήσουν να φτιάξεις το μέλλον της δικής σου επιχείρησης. Η μελέτη σου πρέπει να καταλήξει ότι θα προσφέρεις αυτό που θέλουν οι άνθρωποι να αγοράσουν, όχι απλά αυτό που έχεις εσύ να πουλήσεις.

2. Βεβαιώσου ότι έχεις αγάπη και πάθος για την υπηρεσία που θα προσφέρεις ή το προϊόν που θα πουλάς. Μην κυνηγήσεις τη δουλειά που υπόσχεται περισσότερα λεφτά, αλλά τη δουλειά που αγαπάς πιο πολύ.

3. Τσέκαρε την εμφάνισή σου, δες τον εαυτό σου σε ένα καθρέφτη, εξέτασε τις φωτογραφίες σου, ρώτησε ένα φίλο, φίλη που εμπιστεύεσαι. Είναι η εμφάνιση σου σύμφωνη με τα πιθανά στερεότυπα ή τις προσδοκίες που έχουν οι πιθανοί πελάτες για τον επιχειρηματία, τον μάνατζερ του κλάδου που θα δραστηριοποιηθείς. Η εμφάνιση του αρχηγού δυσκολεύει ή διευκολύνει, σε όλα τα στάδια της δημιουργίας και ανάπτυξης μιας επιχείρησης. Δεν υπάρχει μια κατάλληλη εμφάνιση για όλες τις δουλειές, υπάρχει όμως μια ακατάλληλη εμφάνιση για κάποιους κλάδους δουλειάς. Έλεγξέ το.

4. Η τιμιότητα, η ευθύτητα, η ακεραιότητα, η νομιμότητα και η ειλικρίνεια είναι οι καλύτεροί σου σύμμαχοι, όταν αρχίζεις από χαμηλά μέχρι να φθάσεις στην κορυφή. Ακολουθώντας τις αρχές αυτές θα αποφύγεις λάθη, αγωνίες, καθυστερήσεις και θα συγκεντρωθείς στο κύριο έργο σου. Να δημιουργείς ευχαριστημένους πελάτες. Μην ξεφύγεις από τις αρχές αυτές και μην παρασυρθείς από πρόσκαιρες αρπαχτές που μπορεί να κάνουν κάποιοι ανταγωνιστές.

5. Ό, τι και αν κάνεις χρησιμοποίησε το διαδίκτυο σαν σημαντικό εργαλείο. Βάλε στόχο να είσαι 12 μήνες μπροστά από τους ανταγωνιστές σου στη χρήση του Ίντερνετ, σε όλες τις εφαρμογές που αφορούν στην επιχείρησή σου και φρόντισε να έχεις στη διάθεση τους καλύτερους συνεργάτες και τον καλύτερο εξοπλισμό.

6. Συγκεντρώσου με φανατισμό στο Μάρκετινγκ και τη Διαφήμιση. Συνεργάσου με τους καλύτερους, μελέτα συνεχώς τον καταναλωτή σου και εξαντλητικά τον ανταγωνισμό σου. Σχεδίασε τις κινήσεις σου πολλούς μήνες πριν τις εκτελέσεις. Να είσαι πάντα θετικός και συνεπής.

7. Κάνε μια συνειδητή και ειλικρινή προσπάθεια να κερδίσεις την αγάπη και τον σεβασμό των πελατών σου. Βάλε την αγάπη και το σεβασμό των πελατών στο κέντρο της εταιρικής κουλτούρας. Μόνο η αγάπη των πελατών, χωρίς τον σεβασμό τους για την επιχείρηση και το προϊόν, δεν μπορεί να στηρίξει μακρόχρονα την επιχείρηση.

8. Δες, ονειρέψου, οραματίσου την επιχείρηση, αλλά και τον εαυτό σου σαν brand, ποιες ιδιότητες, ποιες αξίες, ποια χαρακτηριστικά πρέπει να αποπνέει η επιχείρηση, εσύ και οι συνεργάτες σου. Συγκέντρωσε τα βασικά σε ένα βιβλιαράκι που συνοψίζει την εταιρική κουλτούρα.

9. Να είσαι πάντα θετικός. Άφησε τις γκρίνιες και τις μεμψιμοιρίες στους άλλους. Υπάρχει τόση γκρίνια, άρνηση και κριτική, τόση υπερβολή προς την αρνητική πλευρά, που δεν χρειάζεται να προσθέσεις και εσύ τη δική σου. Αντίθετα, θα βρεις συμμάχους τους εργαζόμενους και τους πελάτες σου, όταν είσαι θετικός να ανανεωτικός στη δουλειά σου.

10. Κράτα πάντα το κόστους σου χαμηλά. Ψάχνε συνεχώς να βρεις τρόπους να ξοδεύεις λιγότερα λεφτά. Μάθε στους συνεργάτες σου να κάνουν οικονομία παντού.

11. Έλεγξε, τσέκαρε, μέτρησε τα πάντα. Θυμήσου τον Ντράκερ. Whatever gets measured, gets done. Μέτρησε τις πωλήσεις σου, το μικτό σου κέρδος, την απόδοση κάθε ανθρώπου σου, τις δαπάνες σου, το χρόνο απασχόλησης σε κάθε έργο, τα πάντα. Μην κρατάς επιβάτες, κάθε εργαζόμενος πρέπει να συμβάλλει στα έσοδα.

12. Βρες ένα καλό Coach και ένα εμπνευστικό Μέντορα και ζήτησε τους να σε κάνουν καλύτερο. Ο ένας θα σε βοηθήσει να ισορροπήσεις τις απαιτήσεις της δουλειάς και να φέρεις περισσότερα και καλύτερα αποτελέσματα, χωρίς ψυχικά ή σωματικά τραύματα, οικογενειακά ή κοινωνικά προβλήματα. Ο άλλος θα σε βοηθήσει να αναπτύξεις την προσωπικότητά του, να χειριστείς συγκρούσεις και διλήμματα με σοφία και νηφαλιότητα, να προσφέρεις στην κοινωνία αυτό που πρέπει και να φτάσεις σε ένα υψηλό επίπεδο αυτοεκπλήρωσης. Συνολικά, θα φτάσεις σε ένα υψηλότερο επίπεδο πληρότητας, ισορροπία και ευτυχίας.Εδώ τελειώνουν οι βασικές συμβουλές, αλλά δεν σταματάνε ποτέ οι ενέργειες που μπορείς να κάνεις για να πετύχει η επιχείρησή σου. Σκέφτομαι, πως ένα τρόπος να γίνεις καλύτερος στη δουλειά σου και να ανοίξεις τους ορίζοντές σου είναι τα ταξίδια. Αντί για τις συνηθισμένες σου διακοπές στο νησί, στο εξοχικό ή στο πολυτελές ξενοδοχείο, κάνε ταξίδια σε άλλες χώρες και παρακολούθησε συμπεριφορές, νεωτερισμούς, τάσεις, μεθοδολογίες και προσεγγίσεις που αφορούν στη δουλειά σου.

Θα συνιστούσα να ξεκινήσεις την πρώτη χρονιά από μικρές χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, όπως η Αυστρία, η Ελβετία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Δανία. Είναι χώρες με μικρή έκταση και πληθυσμό, χωρίς αξιόλογες φυσικές πηγές ή πόρους και όμως είναι εξαιρετικά ανταγωνιστικές και σε σύγκριση με εμάς, πλούσιες. Δες πώς λειτουργούν στο χώρο της δουλειάς σου. Την επόμενη χρονιά πήγαινε να δεις 3-4 μεγάλες πόλεις στην Κίνα κα στην Ινδία και κάνε τις ίδιες παρατηρήσεις. Την άλλη χρονιά πήγαινε στη Β. Αμερική, αποφεύγοντας τις 4-5 πολύ μεγάλες πόλεις, αλλά βλέποντας μεγάλες πόλεις του αμέσως επόμενου μεγέθους, όπως το Σηάτλ, το Πόρτλαντ ή το Βανκούβερ στη Δύση, την Ατλάντα, το Ντάλλας και τη Νέα Ορλεάνη στο Νότο και τη Βοστώνη ή τη Μιννεάπολη ή το Τορόντο στα Βορειανατολικά. Υπάρχουν 50 τουλάχιστον πόλεις στη Β. Αμερική που έχουν ίση ή μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα με την Αθήνα. Αλλά μην παρασυρθείς από το πώς λειτουργεί η Ν. Υόρκη. Είναι δεκάδες και ίσως εκατοντάδες φορές μεγαλύτερη από την Αθήνα οικονομικά, ¼ των κατοίκων της έχουν γεννηθεί σε άλλη χώρα και την επισκέπτονται κάθε χρόνο 60 εκατομμύρια τουρίστες.

Πιστεύω ότι με ταξίδια θα κερδίσεις μια βαθύτερη και σαφέστερη κατανόηση της δουλειάς σου και της ανανέωσης που πάντα χρειάζεται και θα γίνεις ένας δυνατός παίχτης σε όποιον κλάδο έχεις επιλέξει.

Διαφημίσεις;;;

Ο μεγάλος εκφραστής της Επικοινωνίας είναι η Διαφήμιση. Τα μηνύματα που θέλεις να περάσεις, τα μεταμορφώνεις σε εικόνες και δημιουργείς ένα τηλεοπτικό spot. Εκεί μιλάς για το προϊόν σου, προσπαθείς να προσελκύσεις τον πελάτη σου και σίγουρα χτίζεις την εικόνα της μάρκας σου. Η μεγάλη πρόκληση για τους Διαφημιστές είναι η ίδια η...πρόκληση. Η πρόκληση για να προσέξει ο καταναλωτής το προϊόν και τη μάρκα.

Βλέποντας τις διαφημίσεις με τον "Αγαπούλα" και τον "Ομορφάντρα", δεν μπορώ να πω ότι γέλασα, ικανοποιήθηκα ή έτρεξα να γίνω συνδρομητής μιας εκ των δυο μαρκών. Αντίθετα, προβληματίστηκα και ένοιωσα άσχημα. Και ένοιωσα περισσότερο άσχημα, όταν παράλληλα παίζονται δύο εξαιρετικές διαφημίσεις των ίδιων εταιρειών. Πραγματικά εξαιρετικές!! (Cosmote: "η ιδέα της Μαρίας", Wind: "καταστήματα με τον Αγ. Βασίλη")

Είναι κοινός τόπος ότι τα πράγματα έχουν δυσκολέψει για τις διαφημιστικές οι οποίες "πιέζονται" για να βρουν έξυπνες ιδέες για τους πελάτες τους. Είναι κοινός τόπος ότι οι όμορφες και έξυπνες ιδέες έχουν στερέψει σε ανησυχητικό επίπεδο. Όμως όλα αυτά, δεν δικαιολογούν το επίπεδο των συγκεκριμένων διαφημίσεων. Μην ξεχνάμε ότι η ιστορία της διαφήμισης έχει γράψει επιτυχημένες ιστορίες και μάλιστα πολυβραβευμένες.

Δεν νομίζω λοιπόν, ότι η προβολή του υπόκοσμου και της παρακμής είναι διαφήμιση για ένα προϊόν. Δεν είναι διαφήμιση, το πρότυπο του ελληνάρα, του ματσό, του φοροφυγά, του κομπιναδόρου, του πολλά βαρύ και όχι, του τυπάκου που πουλάει hot dog μιλώντας ακαταλαβίστικα. Μέχρι και ο Μάκης Ψωμιάδης "αναγνώρισε" τον εαυτό του στη μια διαφήμιση και κατέθεσε μήνυση εναντίον της εταιρείας!  

Αλλά αυτή είναι η ελληνική κοινωνία σε πολύ μεγάλο βαθμό στις μέρες μας. Μια κοινωνία υπνωτισμένη, ράθυμη, παθητική, βολεμένη, δήθεν, πνευματικά χρεοκοπημένη. Μια κοινωνία που δεν αντιδρά όταν οι κυβερνώντες τη γεμίζουν χαράτσια. Μια κοινωνία που στερείται πνευματικής καθοδήγησης και αξιακών αντανακλαστικών.

Δεν ξέρω λοιπόν, αν οι στόχοι που έθεσαν οι ιθύνοντες των εταιρειών για το impact των συγκεκριμένων διαφημίσεων ικανοποιήθηκαν. Μπορεί και ναι. Εξάλλου, όπως γράψαμε στην αρχή, η πρόκληση είναι το ζητούμενο στην Διαφήμιση. Δεν ξέρω όμως αν η εικόνα που διαμορφώθηκε για τις μάρκες ταιριάζει στη συνολική εικόνα των εταιρειών. Γιατί, μπορεί ο στόχος των διαφημίσεων να είναι πρόσκαιρος, αλλά η εικόνα που δημιουργείται μέσα από αυτές ακολουθεί κάθε βήμα ανάπτυξης της μάρκας. Γι αυτό και δια-φημίζονται.

Πάντως μπορεί και σε μια επόμενη διαφήμιση, να εμφανίζονται οι δύο ήρωες σε ένα σκηνικό: ο "Αγαπούλας" σταθερά εντός της φυλακής και ο "Ομορφάντρας" ακριβώς έξω από τη φυλακή, συμβολίζοντας ο μεν πρώτος τους περισσότερους Έλληνες που θα μπουν φυλακή αν δεν πληρώσουν τα χαράτσια του 2012 και ο δε δεύτερος τον εκάστοτε Υπουργό Οικονομικών (κανείς δεν είναι στο απυρόβλητο πλέον), ο οποίος θα λέει: "σου έβαλα στα τέλη της ΔΕΗ σως να γλιστράς πιο εύκολα στη φυλακή ομορφάντρα μου!"  

Ο τραγικός κ. Παπανδρέου.

Αρκετοί άνθρωποι επιβεβαιώνουν στο πέρασμα της ζωής τους αυτά που οι άλλοι τους αποδίδουν. Αλλά και πολλοί άνθρωποι εξαργυρώνουν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ότι έπραξαν, είπαν, έκαναν, υποσχέθηκαν, πραγματοποίησαν. Ότι δώσεις θα πάρεις, λένε οι παλιοί.
Στην πολιτική φαίνεται ότι ισχύει και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό.

Ο Γιώργος Παπανδρέου δυστυχώς έβγαλε αληθινούς όσους αμφισβήτησαν την ικανότητά του να κυβερνήσει και όσους τον αποκαλούσαν απλά "Γιωργάκη".

Χθες, διαβάσαμε για την αποκάλυψη που έκανε σχετικά με τον ΔΟΛ και το ρόλο που έπαιξε στην πτώση του. Μα καλά, τώρα ανακάλυψε αυτό που είχε ανακαλύψει ο Καραμανλής το 2004; Τώρα ανακάλυψε τους "νταβατζήδες" της πολιτικής; Τώρα ανακάλυψε ότι τα ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα παίζουν μπάλα χωρίς αντίπαλο; Τώρα τα ανακάλυψε; Δεν τα γνώριζε; Και μάλιστα τώρα ανακάλυψε τον κ. Ψυχάρη, άνθρωπο του συστήματος και πρώην διοικητή του Αγίου Όρους διορισμένο από την κυβέρνηση Σημίτη της οποίας υπουργός ήταν ο ίδιος; Μάλλον τώρα τα ανακάλυψε όλα αυτά περί διαπλοκής, γιατί πριν λίγα χρόνια πολέμησε άγρια τον Καραμανλή για το θέμα του "Βασικού Μετόχου". Τώρα ανακάλυψε πώς αν δεν κάνεις τα χατήρια του Συστήματος αυτό σε πετάει έξω μέχρι να πεις "Παπαδήμος".

Δυστυχώς όλο αυτό το σκηνικό θυμίζει τις συμπαθείς και όμορφες γειτονιές της παλιάς Αθήνας, όπου οι νοικοκυρές ξεφώνιζαν η μία την άλλη! Οι...νοικοκυρές της διαπλοκής ξεμπροστιάζει η μία την άλλη τώρα!

Κάπως έτσι λοιπόν, ο Παπανδρέου που κέρδισε τη ΝΔ με 10 μονάδες διαφορά ελέω Καραμανλή, γίνεται ξανά ο "Γιωργάκης". Και γίνεται ξανά για τους παρακάτω απλούς λόγους:

1. Μπήκε στην ιστορία της Ελλάδας και του ΠΑΣΟΚ με ένα δακτυλίδι σαν τον Πότερ.
2. Πήγε στην συμμετοχική δημοκρατία ως Αρχηγός ήδη του ΠΑΣΟΚ και μοναδικός υποψήφιος.
3. Άσκησε αντιπολίτευση στα κάγκελα, αντιστεκόμενος λυσσαλέα σε κάθε μεταρρύθμιση.
4. Υποσχέθηκε ότι θα έπαιρνε πίσω τον ΟΤΕ και θα ακύρωνε τη σύμβαση με την COSCO.
5. Δήλωσε προεκλογικά ότι "λεφτά υπάρχουν" ενώ προετοίμαζε υπογείως την περιπέτεια του ΔΝΤ με το φιλαράκι του Ντομινίκ.
6. Καταδίκαζε την επιβολή φόρων και την προσφυγή στο ΔΝΤ.
7. Έφτιαξε κυβέρνηση παιδότοπο με επίδοξους μάγους.
8. Παρομοίαζε τη χώρα με Τιτανικό και διατυμπάνιζε ότι είμαστε οι πιο διεφθαρμένοι εκτοξεύοντας τα επιτόκια.
9. Παραιτήθηκε ως Πρωθυπουργός 2 φορές!
10. Υποσχέθηκε τουλάχιστον 3 φορές ότι δεν θα πάρει νέα μέτρα.
11. Δεν κατήργησε ούτε έναν άχρηστο δημόσιο οργανισμό.
12. Δεν έκανε ούτε μια αποκρατικοποίηση.
13. Δεν άνοιξε ούτε ένα κλειστό επάγγελμα και δεν αξιοποίησε ούτε ένα τεμάχιο κρατικής περιουσίας.
14. Έκλεισε χιλιάδες επιχειρήσεις.
15. Εξαφάνισε τη μεσαία τάξη.
16. Πήρε "ψήφο εμπιστοσύνης" για να παραιτηθεί.
17. Πρότεινε ως Πρωθυπουργό τον Πετσάλνικο.
18. Έφερε το ΠΑΣΟΚ στο δημοσκοπικό 11%.

Θέλετε και άλλο; Πιστεύω ότι αυτά είναι αρκετά για να χαρακτηρίσουν την περίπτωση του πρώην Πρωθυπουργού, ο οποίος θα παραιτηθεί από Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αλλά τον Ιούνιο, δηλαδή μετά τις εκλογές!!!! Τραγικός....